July 15, 2010
Mella Jaarsma
(1960, Emmeloord, Nederland)
Werk in de tentoonstelling:
Dirty Hands
2010
Kettingen, projectoren
Courtesy of the artist
Dirty Hands is een installatie bestaande uit een delicaat en losjes vormgegeven maliënkolder en twee handzame projectoren. De toeschouwer maakt zichzelf onderdeel van het werk door in de schaduw van de metalen kettingen te stappen en de projectoren op zijn eigen schaduw te richten. Er verschijnen beelden uit het boek ‘Oud en nieuw Oost- Indiën’ (Dordrecht 1724-26) van Francois Valentijn over een expeditie van de VOC naar het eiland Boano in 1618. Jaarsma vraagt zich af wat een gebeurtenis tot ‘Geschiedenis’ maakt, welke rol de documentatie ervan daarbij speelt en hoe ons collectief geheugen werkt. De licht-donkercontrasten in dit werk staan symbool voor hoe selectief ons geheugen is. Sommige delen van onze geschiedenis kunnen we niet laten zien en andere willen we niet laten zien.
Crash Team
2002
Video van een performance
Crash Team is een opname van een performance door twee Javaanse dansers. De dansers dragen traditionele kleding met hoofdtooien van buffelhoorn. De voorstelling is alleen te zien op de momenten dat de flitsers van fotocamera’s de ruimte doen oplichten. Naar wat daartussen gebeurt, moet de kijker gissen. In plaats van een traditioneel Javaanse dans waarin een gevecht met dolken wordt nagebootst, botsen de dansers tegen elkaar. De gevechtsdans is van oudsher in veel culturen een vorm van expressie, maar de letterlijke confrontaties die deze aangepaste dans kenmerken, herinneren aan de echte en weinig sierlijke gevechten die tot op de dag van vandaag plaatsvinden bij de verdeling van de wereldmacht. Crash Team persifleert daarnaast de blik van toeristen, die uitsluitend door hun camera heen de omgeving verkennen en daardoor slechts flarden van de werkelijkheid mee krijgen.
Over de kunstenaar:
De verhuizing van Nederland naar Indonesië in 1984 speelt een grote rol in de kunst van Mella Jaarsma. Haar blik van een 'geïntegreerde buitenstaander' op de samenleving zijn bepalend. Veel van haar werk bestaat uit grote kostuums, waarbij slechts de handen en de ogen van de drager zichtbaar zijn. Hierdoor lijken de kostuums meer op hutten waar de drager in kan verdwijnen. Jaarsma laat met haar kostuums zien dat identiteit maakbaar en veranderlijk is. Kleding kan enerzijds een middel zijn om identiteit uit te drukken en het behoren tot een bepaalde groep te accentueren. Anderzijds kan kleding daardoor juist individuele identiteit overschaduwen. In al haar werk maakt Jaarsma gebruik van traditionele rituelen en uiteenlopende, zorgvuldig gekozen materialen in combinatie met nieuwe technieken. Hiermee wil ze verschillende groepen aanspreken en een open dialoog met hen aangaan. Mella Jaarsma woont en werkt in Yogyakarta.
Mella Jaarsma over haar werk op Threads of the Woven Maze
Mella Jaarsma in Kunststof op radio 1 (NPS)
Bibliografie (selectie):
Meta Knol, Remco Raben, Kitty Zijlmans, Beyond the Dutch. Indonesië, Nederland en de beeldende kunsten van 1900 tot nu, tent.cat Centraal Museum 2009
